Kostprijsberekening, een essentiële tool voor elke slimme ondernemer! Of je nu net begint of al langer bezig bent, deze blog helpt jou je prijsstrategie en kostenbeheersing te optimaliseren. We duiken in de kunst van het berekenen van kostprijzen, het vermijden van veelvoorkomende valkuilen, en het slim aanpassen van prijzen in lijn met inflatie.
Wat is een kostprijsberekening?
Met een kostprijscalculatie of kostprijsberekening doe je een voorspelling van de kosten die je gaat maken voor je producten of diensten. Voor het berekenen van je kostprijs moet je rekening houden met een aantal verschillende soorten kosten:
Directe en indirecte kosten (kostprijs):
- Directe Kosten: Dit zijn kosten die direct toewijsbaar zijn aan een product of dienst, zoals grondstoffen, ingrediënten of directe arbeidskosten. Deze kosten variëren vaak met de productiehoeveelheid en zijn relatief eenvoudig te berekenen per eenheid.
- Indirecte Kosten: Deze kosten, zoals algemene loonkosten, afschrijvingen op apparatuur, of huur van bedrijfsruimte, zijn niet direct toe te wijzen aan een specifiek product of dienst. De verdeling van deze kosten vereist een doordachte toewijzingsmethode, die van essentieel belang is voor een nauwkeurige kostprijsberekening.
Constante en variabele kosten:
- Constante kosten, ook wel vaste kosten genoemd, staan los van je product of dienst. Deze kosten gelden voor jouw hele bedrijf en heb je altijd. Ook als je meer of minder producten maakt dan normaal. Voorbeelden zijn personeelskosten voor vaste werknemers en afschrijvingskosten voor machines.
- Variabele kosten: Dit zijn alle bedragen die beïnvloedbaar zijn door af- of toenames in de productieomvang. Denk aan inhuur van tijdelijk extra personeel of vervoerskosten wanneer u meer producten maakt.
Btw heffen
Meestal moet je btw in rekening brengen aan jouw klant. Je berekent de btw als een percentage over jouw prijs. Of het BTW-percentage 21%, 9%, 0% of vrijgesteld is, hangt af van het soort product of dienst. Houd altijd de huidige BTW regels in de gaten om zeker te weten welk percentage jij moet heffen over je producten of diensten. Lees meer over BTW heffen.
Voorbeeld kostprijsberekening
Laten we een kostprijsberekening maken voor een product dat veel ondernemers gebruiken: gepersonaliseerde bedrijfspennen. Deze pennen worden vaak gebruikt als promotiemateriaal en zijn bedrukt met het logo en de bedrijfsnaam.
Voorbeeld: Kostprijsberekening van Gepersonaliseerde Bedrijfspennen
Stap 1: Variabele kosten De variabele kosten voor het maken van de pennen omvatten:
- Kosten van de pen: €0,50 per stuk.
- Kosten voor bedrukking (logo en tekst): €0,20 per pen.
- Verpakkingskosten: €0,05 per pen.
Stap 2: Vaste kosten De vaste kosten gerelateerd aan de productie en verkoop van de pennen per maand kunnen zijn:
- €300 voor huur van de opslagruimte.
- €800 voor personeelskosten.
- €200 voor het onderhoud van de drukmachines.
- €150 voor marketing en reclame.
- €100 voor zakelijke verzekeringen.
- €50 voor overige kosten.
De totale vaste kosten bedragen dus €1.600 per maand.
Integrale Kostenverdeling
Bij de integrale kostenverdeling worden de vaste lasten van €1.600 gelijkmatig verdeeld over alle geproduceerde pennen. Als we aannemen dat er alleen pennen worden geproduceerd, dan worden deze kosten eenvoudigweg verdeeld over de 5.000 pennen. Dit betekent dat elke pen een deel van de vaste kosten draagt, bovenop de variabele kosten. De bovenstaande berekening is dus een voorbeeld van een integrale kostenverdeling
ABC-Methode (Activity Based Costing) bij Uitbreiding van het Productaanbod
Stel nu dat de onderneming naast gepersonaliseerde pennen ook notitieblokken gaat verkopen. Eerst moet worden bepaald hoeveel procent van de verkoop uit pennen bestaat en hoeveel procent uit notitieblokken. Laten we zeggen dat 70% van de verkoop uit pennen bestaat en 30% uit notitieblokken.
Volgens de ABC-methode wordt dan 70% van de vaste lasten toegewezen aan de pennen en 30% aan de notitieblokken.
- €1.120 (70% van €1.600) van de vaste lasten wordt toegewezen aan de pennen.
- €480 (30% van €1.600) wordt toegewezen aan de notitieblokken.
Dit betekent dat bij het berekenen van de kostprijs per pen, we nu rekening houden met het feit dat slechts een deel van de vaste lasten aan de pennen wordt toegewezen.
Stap 3: Aantal pennen per maand Stel dat de ondernemer verwacht maandelijks 5.000 pennen te verkopen.
Stap 4: Totale variabele kosten De variabele kosten per pen zijn €0,75 (€0,50 + €0,20 + €0,05). Bij 5.000 verkochte pennen zijn de totale variabele kosten: 5.000 x €0,75 = €3.750.
Stap 5: Totale kosten per maand De totale kosten per maand zijn de som van de variabele en vaste kosten: €3.750 (variabele kosten) + €1.600 (vaste kosten) = €5.350.
Stap 6: Kostprijs berekenen per product De kostprijs per pen is de totale kosten gedeeld door het aantal verkochte pennen: €5.350 / 5.000 = €1,07 per pen.
De kostprijs voor een gepersonaliseerde bedrijfspen is ongeveer €1,07 per stuk. Deze kostprijsberekening helpt de ondernemer om de kosten van dit populaire promotieartikel te begrijpen en een passende verkoopprijs te bepalen.
Valkuilen tijdens kostprijsberekening
Een bekende valkuil tijdens een kostprijsberekening voor vooral startende ondernemers is het vaststellen van een te lage kostprijs om zo concurrenten te slim af te zijn. De kans dat er meteen mensen op deze ‘koopjes’ afkomen is inderdaad groot. Zulke lage prijzen zijn echter op de lange termijn ook vaak onhoudbaar. Vroeg of laat zal je de prijs dus toch moeten verhogen. De meeste klanten zullen niet positief reageren wanneer jij je prijzen alsnog flink verhoogt.
Prijsstrategie en Kostenbeheersing
Als ondernemer is het cruciaal dat je vooruitdenkt bij het bepalen van je prijsstrategie. Het is verstandig om competitieve prijzen te hanteren, maar zorg ervoor dat deze altijd gebaseerd zijn op een grondige en concrete kostenschatting. Dit helpt je om onaangename financiële verrassingen in de toekomst te voorkomen.
Analyse van Kosten en Opbrengsten
Een nauwkeurige schatting van je kosten vereist continu aandacht voor de balans tussen je uitgaven en potentiële inkomsten. Dit omvat alle aspecten van je bedrijf, zoals materiaalkosten, lonen, huisvestingskosten, afschrijvingen, rentelasten en arbeidsuren. Door deze elementen nauwgezet te volgen, kun je jouw prijsstrategie effectief afstemmen op de marktrealiteit.
Jaarlijkse Prijsindexatie: Inflatiebestendig Ondernemen
Inflatie en Waardebehoud: Net zoals supermarkten hun prijzen aanpassen voor inflatie, is het ook voor jou als (startende) ondernemer aan te raden om dit te doen. Inflatie zorgt ervoor dat geld jaarlijks aan koopkracht verliest, wat jouw winstmarges kan beïnvloeden.
Indexatie: Dit proces, bekend als indexatie, is een periodiek terugkerend mechanisme waarmee je jouw prijzen aanpast aan de inflatie. Door je prijzen jaarlijks te indexeren, zorg je ervoor dat jouw producten of diensten hun waarde behouden, wat van essentieel belang is voor de langetermijngezondheid van jouw bedrijf.
Door deze strategieën te implementeren, zorg je voor een prijsbeleid dat zowel competitief als duurzaam is, en dat bijdraagt aan de financiële stabiliteit van jouw onderneming.
Conclusie
Als ondernemer is een kostprijsberekening belangrijk om jezelf bewust te zijn van de kostprijs van jouw product of dienst. Het geeft duidelijkheid op welke kosten eventueel bespaard kunnen worden, wat de precieze kostprijs is van jouw product of dienst en geeft een uitgangspunt voor een juiste verkoopprijs van jouw product of dienst. Bij SFAA staan wij naast de ondernemer en denken wij vanuit het perspectief van de ondernemer. Heb jij vragen over het doen van een kostprijsberekening, welk winstmarge voor jouw onderneming het beste is of wil je überhaupt een keer sparren? Neem contact op door te mailen naar info@sfaa.nl of te bellen naar +31 20 26 10 723